- روان تحلیل /
- دوره /
- دورهها
سینما بیرون از سینما / فیلم: قضیه شکل اول، شکل دوم / 6 تیر 99
چکیده
ســــینما بیرون از سینمــــا
«سینما، بیرون از سینما»، تجربهی لذتبخش تماشای جمعی یک فیلم، بیرون از سینما است. در این کارگاه به درونمایههای هر فیلم پرداخته میشود. در ابتدای هر جلسه، پرسشی از محتوای فیلم مطرح میشود. پس از آن شرکتکنندگان به تماشای فیلم مینشینند و بعد از نمایش فیلم درباره پرسش اولیه بحث خواهد شد. در این کارگاه، فیلمها از منظر محتوا و المانهای روانشناسی نقدوبررسی شده و شرکتکنندگان با لایههای زیرین هر فیلم آشنا میشوند.
طریقه برگزاری :
1. پخش و تماشای دسته جمعی فیلم (راس ساعت 14)
2. 15 دقیقه استراحت با پذیرایی (چایی / شیرینی)
3. 40 دقیقه تحلیل روانشناختی فیلم
4. 20 دقیقه پرسش و پاسخ
بهره افراد از شرکت در این کارگاه چیست؟
لذت تماشای یک فیلم بهشکل جمعی
آشنایی با لایههای زیرین یک فیلم
یافتن نگاهی عمیق نسبت به موضوعات روانشناسی
این کارگاه برای چه کسانی است؟
تمامی کسانی که به سینما، روانشناسی و هنر علاقه دارند یا دوست دارند به درکی عمیقتر از محتوای یک فیلم برسند.
تعامل شرکتکنندگان چگونه است؟
این کارگاه کاملاً بهشکل بحث و گفتگو خواهد بود و شرکتکنندگان در مباحث مطرحشده مشارکت کلامی خواهند داشت.
در این کارگاه، به چه چیزهایی پرداخته میشود؟
هر فیلم در اولین لایه خود روایتگر یک داستان است. داستانی که اصلیترین عنصر جذابیت یک فیلم بوده و تمامی مخاطبان با آن ارتباط برقرار میکنند. اما در پس این داستانها عناصر مختلفی مطرح میشوند که درونمایههای آن داستانند. این درونمایهها یا مضامین، اغلب در تماشای چندباره یک فیلم و با فهم درست ارجاعات بیرونی آن، آشکار میشوند. ازهمینرو برای رسیدن به درکی عمیقتر از یک فیلم باید با مفاهیمی از روانشناسی و هنر آشنا بود و نحوه دیدن مضامین را در دل یک داستان یاد گرفت. این درک عمیقتر نه فقط به شناخت لایههای زیرین یک اثر کمک میکند بلکه ابزاری برای خودکاوی و شناخت بهتر جهان است. این کارگاه برای کمک به یافتن این ابزار و آموزش نحوه استفاده از آن طراحی شده و برگزار میشود.
برنامه این هفته چیست؟
هفت پسر دبیرستانی از کلاس درس اخراج میشوند. معلم تهدیدشان میکند که اگر اسم کسی را که با صدای ضربِ مداد روی میز، نظمِ کلاس را برهم میزده به او نگویند، یک هفته از حضور در کلاس درس منع خواهند شد. کات. گفتگو با دهها نفر از مطرحترین سیاستمداران و روشنفکران دوران انقلاب دربارهٔ این که راه حل صحیح اخلاقی برای این مسئله چیست. نورالدین کیانوری معلم و سیستم را بیشتر مقصر میداند با این وجود هیچکدام از دو دیدگاه را رد نمیکند. آیتالله خلخالی اعلام میکند که این وضعیت با «انگیزاسیون» تفاوتی ندارد. صادق قطب زاده با او موافق نیست و معتقد است خاطی لیاقت حمایت گروهی را ندارد زیرا کاری ضد ارزش انجام داده است. فیلم به مدت پنجاه و سه دقیقه این دیدگاهها را بالا و پایین میکند و نکاتی را در مورد بینش سیاسی و اجتماعی جامعه ایرانی موشکافی میکند. روی تصاویر پایانی فیلم، دومرتبه صدای ضرب گرفتن مداد خاطی را روی میز میشنویم. رفتهرفته به تعداد مدادها اضافه میشود تا این که همهمه انقلابی به اوج میرسد و دیدگاه فیلمساز در مورد این قضیه با ظرافت و ایجاز برملا میشود.
پرسش از «درستی» است. چه چیز درست است و چه چیز نادرست. کارِ درست چیست؟ لو دادن دیگران یا رازداری؟ مقاومت در برابر زور یا تسلیم شدن؟ اولویت دادن به منفعت شخصی یا تن دادن به خواست جمعی؟ عباس کیارستمی در فیلمِ «قضیه شکل اول، شکل دوم» یک چالش فکری بزرگ را ایجاد میکند و سپس نخبگان آن زمان ایران را به پرسش میگیرد. غیرهمنتظرهترین افراد در این فیلم سخن گفتهاند:
کیارستمی وضعیتی فرضی را در نظر میگیرد: چند دانشآموز مورد «تنبیه جمعی» قرار گرفتهاند و حالا بین دو گزینۀ «مقاومت» و «افشای فرد خاطی» باید انتخاب کنند کیارستمی به سراغ نخبگان سیاسی، ادبی، هنری، حقوقی، دینی، آموزشی، رسانهای و مدیریتیِ کشور میرود و با شرح دادن این وضعیتِ فرضی نظر آنها را جویا میشود. اینجاست که وقتی پاسخها را میشنویم، دو چیز به خصوص نمایان میشود:
۱٫مرز باریک «درستی» و «نادرستی».
۲٫«درهمتنیدگیِ» درستی و نادرستی.
برای اینکه به درک درستی از تاریخ و رخدادهای تاریخی برسیم، باید این دو مسئله را همواره پیش چشم داشته باشیم. درستی ناگهان نادرست میشود و نادرستی ناگهان درست. این نگرش ما را از «مطلقبینیِ ارزشی» نسبت به فاعل و امر تاریخی باز میدارد.
قضیه شکل اول، شکل دوم
جمعه 6 مرداد / ساعت 14
تحلیلگر : بهنام شریفی / محمد مهدی کهربی