روان تحلیل / مطالب / فیلم

یک ذهن زیبا

1398/01/04

چکیده
فیلم “یک ذهن زیبا” داستان زندگی ریاضیدانی مشهور به نام جان فوربس نش را روایت می‌کند که از یک بیماری شدید روانی به نام اسکیزوفرنی پارانوئید رنج می‌برد. این فیلم توسط ران هوارد کارگردانی شده بود و آن را می‌توان داستان واقعی زندگی ریاضیدان نابغه نش دانست که نقش او توسط راسل کرو به تصویر کشیده شده است. در آغاز فیلم نش به عنوان یک دانشجوی ریاضیات در دانشگاه پرینستون یعنی جایی که او به خاطر هوش خود در آنجا شناخته شده است شروع به تحصیل می‌کند. نش متکبر، بی دست و پا و از نظر اجتماعی نالایق است و بیشتر وقت خود را صرف تلاش برای کشف یک معادله انقلابی در ریاضیات می‌کند.

 

تحلیل روانشناختی فیلم "یک ذهن زیبا"

 

 

فیلم “یک ذهن زیبا” داستان زندگی ریاضیدانی مشهور به نام جان فوربس نش را روایت می‌کند که از یک بیماری شدید روانی به نام اسکیزوفرنی پارانویید رنج می‌برد. این فیلم توسط ران هوارد کارگردانی شده بود و آن را می‌توان داستان واقعی زندگی ریاضیدان نابغه نش دانست که نقش او توسط راسل کرو به تصویر کشیده شده است. در آغاز فیلم نش به‌عنوان یک دانشجوی ریاضیات در دانشگاه پرینستون یعنی جایی که او به خاطر هوش خود در آنجا شناخته‌شده است شروع به تحصیل می‌کند. نش متکبر، بی‌دست‌وپا و ازنظر اجتماعی نالایق است و بیشتر وقت خود را صرف تلاش برای کشف یک معادله انقلابی در ریاضیات می‌کند. در نیمه‌راه فیلم، ما کشف می‌کنیم که نیمی از مکان‌ها و موقعیت‌هایی که در فیلم رخ می‌دهد تنها توهمات ذهنی نش هست. این‌زمانی است که ما می‌فهمیم نش از یک بیماری شدید به نام اسکیزوفرنی رنج می‌برد.

 

همکاری خیالی نش با سازمان‌های امنیتی برای گشودن رمز‌های دشمن

 

یکی از اولین شخصیت‌های خیالی که در ذهن نش شکل می‌گیرد هم‌اتاقی او یعنی چارلز هرمان دانشجوی ادبیات انگلیسی است. کم‌کم او با افراد خیالی آشنا می‌شود که از او می‌خواهند در طول جنگ سر به دولت در مبارزه با شوروی کمک کند و از بروز فاجعه اتمی جلوگیری نماید. وظیفه او شکستن رمزهای دشمن است و این کار کم‌کم تمام زندگی او را تحت تأثیر قرار می‌دهد. نش وارد دنیای پررمزورازی می‌شود که برای دیگران بسیار عجیب است. او در ادامه با یکی از شاگردان خود به نام آلیشیا ازدواج می‌کند. دریکی از لحظات زیبای فیلم نش احساس می‌کند توسط جاسوسان شوروی در داخل دانشگاه تعقیب می‌شود و سعی می‌کند از دست آنان فرار کند. در اینجا پی می‌بریم که افراد تعقیب‌کننده او روان‌پزشک هستند. دکتر روزن به‌عنوان روان‌پزشکی برجسته سعی می‌کند او را درمان نماید. همچنین در پایان فیلم می‌بینیم که نش جایزه نوبل ریاضیات را به دست می‌آورد که منطبق بر زندگی واقعی اوست.

 

نمایش اسکیزوفرنی در فیلم یک ذهن زیبا

 

اسکیزوفرنی به‌عنوان گسیختگی ذهن و روان تعریف‌شده است. برخلاف تصور بیشتر افراد، این بیماری به معنی داشتن چندین شخصیت نیست بلکه اشاره به گسیختگی و آشفتگی درروان فرد دارد. این بیماری با چند علامت مشخص می‌شود اما مشهورترین علائم این بیماری عبارت‌اند از: هذیان یعنی داشتن افکاری غلط و عجیب همانند اینکه فرد شخص مشهوری است و توهم یعنی شنیدن صداها یا دیدن تصاویری یا افرادی که وجود خارجی ندارند. اسکیزوفرنی پارانویید نیز که نش به آن مبتلا بود نوعی از اسکیزوفرنی است که فرد احساس می‌کند تحت تعقیب دیگران قرار دارد یا عده‌ای در تلاش‌اند به او صدمه برسانند.

 

سه شخصیت خیالی در ذهن جان نش

نش در ادامه تحت درمان قرار می‌گیرد اما هنوز هم نمی‌پذیرد که بیمار است. این ویژگی نیز در بیشتر افراد مبتلابه اسکیزوفرنی دیده می‌شود چراکه آنان خود را بیمار نمی‌دانند و دنیای خود را واقعی می‌پندارند.

علائم مثبت اسکیزوفرنی در فیلم یک ذهن زیبا

بیماری اسکیزوفرنی به‌طورکلی دارای دودسته از علائم است. علائم منفی و علائم مثبت. علائم منفی علائمی هستند که قبل از شروع بیماری در فرد وجود داشته‌اند و پس از شروع بیماری در فرد دیده نمی‌شوند. برای مثال ابراز هیجاناتی همانند شادی که ممکن است پس از شروع بیماری در فرد دیده نشود. از سوی دیگر علائم مثبت علائمی هستند که پس از شروع بیماری در فرد دیده می‌شوند و به عبارت بهتر قبل از بیماری وجود نداشتند و بعد از بیماری به وجود آمده‌اند. نمونه بارز علائم مثبت هذیان و توهم است که در بالا به آن‌ها اشاره شد.

 

 

آسیب رساندن جان نش به خود به دلیل داشتن هذیان

 

در فیلم یک ذهن زیبا علائم مثبت اسکیزوفرنی در جان نش به‌خوبی قابل‌مشاهده است. هذیان و توهمی که در او وجود دارد به بهترین شکل در توصیف‌کننده این بیماری است. در بخشی از فیلم که جان نش تحت درمان قرار دارد شروع به کندن پوست دست خود می‌کند تا وسیله‌ای را که فکر می‌کند در زیرپوستش کار گذاشته‌اند را خارج کند. این نوع از تفکر نشان‌دهنده هذیان شدید در فرد است. با توجه به آنچه گفته شد و با تماشای فیلم یک ذهن زیبا می‌توان تصور کرد که چرا افراد مبتلابه اسکیزوفرنی حق‌دارند بیماری خود را نپذیرند و دنیای خود را واقعی بدانند، چراکه آن دنیا برای آن‌ها همانند واقعیت است، همان‌طور که برای جان نش بود.