روان تحلیل / مطالب / روانشناسی تحلیلی یونگ / تحلیل گر یونگی

کلاریسا پینکولا استس

1400/08/05

چکیده
ما از کودکی دنیا را با قصه گویی پدران و مادران خود آغاز می‌کنیم و با آن انس و الفت خاص داریم. در دنیای روانشناسی و تحلیل نیز قصه جایگاه ویژه‌ای دارد. قصه مجموعه‌ای از حواس ما را به کار می‌گیرد و می‌تواند به بیانی روان و ساده، مفاهیمی عمیق و پیچیده را برای انسان عنوان کند. جالب و سرگرم کننده است و می‌تواند گیرایی مفاهیم را چندین برابر کند. زمانی که مفاهیم در قالب داستان عنوان می‌شود، مقاومت در برابر تغییر کم می‌شود. زیرا تهدید کننده نیست و انعطاف پذیری فرد را نسبت به هدف داستان افزایش می‌دهد.

   
                                                           کلاریسا پینکولا استس




                                                 

 
 
 
 
نوشته، ترجمه و گرد آوری : شیما محمودی
(دانش آموخته دوره تربیت مدرس و تحلیلگر یونگی در روان تحلیل) 
 
 

Cantadora

حافظ و ناقل قصه

 

مقدمه

ما از کودکی دنیا را با قصه گویی پدران و مادران خود آغاز می‌کنیم و با آن انس و الفت خاص داریم. در دنیای روانشناسی و تحلیل نیز قصه جایگاه ویژه ای دارد. قصه مجموعه‌ای از حواس ما را به کار می‌گیرد و می تواند به بیانی روان و ساده، مفاهیمی عمیق و پیچیده را برای انسان عنوان کند . جالب و سرگرم کننده است و می‌تواند گیرایی مفاهیم را چندین برابر کند. زمانی که مفاهیم در قالب داستان عنوان می‌شود، مقاومت در برابر تغییر کم می‌شود. زیرا تهدید کننده نیست و انعطاف پذیری فرد را نسبت به هدف داستان افزایش می‌دهد.
 
 
واژه Cantadora در زبان انگلیسی به معنی کسی است که حافظ قصه است. فردی است که داستانهای زیادی بلد است و به صورت شفاهی آن را به نسل بعد منتقل می کند. این واژه در مورد خانم کلاریسا پینکولا استس که تحلیلگری یونگین است نیز به کار می رود. قلم ایشان و تحلیل او از داستانها بسیار یاد آور مصرع : تو مو می بینی و من پیچش مو است. در نامه ای که در سال 2020 به یک فعال اجتماعی تحت عنوان "امیدت را از دست نده، ما برای همین زمان ساخته شده ایم" نوشت، این روزهای بشر را به درختی محکم و ایستاده در دل طوفان تشبیه کرد. گویی باور دارد که سلول های ما نیز مانند سلولهای کرم ابریشم سختی ها را پشت سر می گذارد تا برای پروانه شدن آماده شود.
در این مقاله نگاهی به  مسیری که یک cantadora در سفر زندگی خود تا به امروز طی کرده است و سوغاتیهای غنی و ارزشمند این سفر می پردازیم.
 

نقش زندگی شخصی در زندگی حرفه ای 

 
کلاریسا پینکولا استس متولد 27 ژانویه سال 1945 در ایندیانای ایالات متحده آمریکا است و اکنون 76 سال دارد. محل تولد او در یک روستای کوچک و در میان مهاجران و پناهندگانی بود که اکثرا سواد خواندن و نوشتن نداشتند. والدین اصلی او مکزیکی و اسپانیایی بودند اما مهاجران مجارستانی او را به فرزندی قبول کردند. او از کودکی عاشق طبیعت بود و می گوید: من زمین، درختان و غارها را به میز و صندلی ترجیح میدادم، زیرا در دل طبیعت احساس می کردم به خدا نزدیک ترم.
 
 
اما طبیعت برای او تنها یک زمین بازی نبود بلکه محلی برای یادگرفتن درسهای زندگی بود. به طور مثال می گوید: رعد و برق چگونگی مرگ نابهنگام و نابودی زندگی را به من می آموخت. کرمهای ابریشمی که از روی شاخه ها می افتادند و دوباره بالا می رفتند، سبکبالی را به من آموختند.
 
 
محیطی که در آن کودکی خود را سپری کرد از نظر سواد و مخصوصا زبان انگلیسی ضعیف بود و انگلیسی زبان سوم محسوب می شد. اما بستری بسیار غنی از تجربه زندگی در طبیعت و  روشهای سنتی کشاورزی و دامداری و ساختن وسایل مورد نیاز بود. پینکولا استس غرق در سنت و قصه و اسطوره، با رقص و آواز و آشنا به روشهای درمانی قدیمی بزرگ شد. این محیط نقش پررنگی در نوشتن پرفروش ترین کتاب او یعنی زنانی که با گرگها می دوند داشت. 
او در این کتاب می گوید: " کار من در زمینه بررسی قصه ها صرفا از آموخته هایم به عنوان تحلیلگر ناشی نمی شود، بلکه به همان میزان به زندگی طولانی ام به عنوان فرزند یک میراث خانوادگی عمیق قومی و غیرمکتوب نیز مربوط است."
 
 
پینکولا استس زندگی راحتی نداشت اما این مساله برایش بی نهایت با ارزش است و از نظر او اگر قرار است کسی حامل جوهر حقیقت باشد، لازم است روی هر وجه از زندگی اش، کمی خون ریخته باشد.
 
                                                                                                                       

زندگی حرفه ای

 
 

مشاغل:

 نویسنده، شاعر، تحلیلگر حوزه روان، روان درمانگر متخصص در آسیب های پس از تروما (PT )
 

زمینه های فعالیت : 

 
روانشناسی عمق نگر، روانشناسی آرکتایپ ها، روانشناسی تحلیلی، طب سنتی، مطالعات قومی، اسطوره شناسی، مطالعات حوزه زنان، تبعیض، اختلال استرس پس از سانحه، شعر
 
 

مدارک تحصیلی:

 
پینکولا استس اولین فردی بود که در خانواده اش توانست از دبیرستان فارغ التحصیل شود. به دنبال جدایی از همسر و شرایط سخت مالی و نگهداری از فرزند، تصمیم گرفت به تحصیل ادامه دهد.
او در دهه سوم زندگی خود وارد کالج شد. ابتدا به کالج Red Rocks  رفت و سپس مدرک ارشد خود را از کالج Loretto Heights گرفت.
او  در سال 1981 دکترای خود را از دانشگاه Union و در زمینه روانشناسی بالینی قومی گرفت. در این شاخه از روانشناسی، الگوهای اجتماعی و روانشناختی فرهنگ ها و قبایل بررسی می شود.
در سال 1984 ، مدرک فوق دکترای خود را از انجمن روان تحلیلگران یونگین زوریخ گرفت.
به او دکترای افتخاری نیز از دانشگاه Regis اعطا شده است.
 

فعالیت های حوزه  روان:

 
در دهه 1960، فعالیتش را در بیمارستان ادوارد هاینز  در ایلینوی به عنوان یک متخصص در آسیبهای روان به دنبال تروما آغاز کرد. او با سربازان جنگ جهانی اول و دوم و کره و ویتنام کار می کرد. این سربازان دچار فلج 4 اندام و یا قطع عضو شده بودند. همچنین در مراکز دیگر روی اختلال استرس پس از سانحه بازماندگان جنگ و خانواده هایشان کار کرد. او هم اکنون در این زمینه با خانواده قربانیان حادثه 11 سپتامبر کار می کند و اکنون در سال 2021 بیش از 50 سال از کار ایشان در زمینه تروما می گذرد.
 
پینکولا استس در دهه 1970، آموزش نوشتن در زندانها را آغاز کرد و در زندانهای کلرادو، دابلین، کالیفرنیا و سایر ندامتگاههای جنوب غرب ایالات متحده آمریکا فعالیت کرد. 
 
خانم استس در زمینه سوگ فرزند و بازماندگان قربانیان قتل ها نیز فعال بود. او در ارمنستان برای بازماندگان زلزله یک پروتکل جهت بهبود پس از سوانح طراحی کرد و از آن زمان به بعد، در بسیاری از سوانح از این پروتکل استفاده شد. در سالهای 1999 تا 2003، به بازماندگان و خانواده قربانیان کشتار جمعی دبیرستان کلمباین کمک کرد.
 
در سالهای 1993 تا 2006 مدیر انجمن سوگ  ایالت کلرادو بود. همچنین عضو انجمن ملی نویسندگان نیویورک و انجمن ملی مخالفین سانسور نیویورک بود و اکنون در دانشگاه علوم پزشکی Wake Forest عضو بنیاد سلامت مایا آنجلو است. در موزه هنر Museo de las Americas در دنور کلرادو نیز مشاور است و در نقدهای Bloomsbury ویراستار است. پینکولا استس عضو انجمن ژورنالیستهای بومیان آمریکای لاتین نیز هست. او معمولا به عنوان پژوهشگر برتر در دانشگاهها سخنرانی می کند. 
 
پینکولا استس سالهایی در سمت مدیر اجرایی موسسه آموزشی و تحقیقاتی یونگ نیز فعالیت کرد.
 
 

فعالیت در نویسندگی و شعر:

 
پینکولا استس از 25 سالگی به طور جدی و مستمر می نوشت. اما 25 سال طول کشید تا اولین کتابش چاپ شود. برای او استمرار روزانه در نوشتن اهمیت زیادی داشت. او داستانهایی که می شنید و اشعاری که دوست داشت روی کاغذ می آورد. در طول تمام سالهایی که مشغول نوشتن بود، قسمتهایی از نوشته های خود را برای ناشرین می فرستاد اما تمام آنها رد می شد.
 
در سن 45 سالگی اما شرایط تغییر کرد. در سال 1989 در دنور، درباره کارل گوستاو یونگ در رادیو  صحبت کرد که شنوندگان بسیاری را جذب کرد و باعث معروف شدن او شد. شیوایی کلام او منجر به بستن قراردادی با استودیوی ضبط Sounds True شد و هر چند ماه یک بار یک نوار صوتی ضبط می کرد. این نوارها، پرفروش ترین محصولات این شرکت شدند. در نهایت او  نوارها را ترکیب کرد و آنها را تبدیل به یک مجموعه شش قسمتی به نام "قصه گوی یونگین" کرد و همانطور که انتظار می رفت با استقبال زیادی مواجه شد.
 
کم کم این محبوبیت به گوش ناشران رسید و در عرض چند ماه، حداقل 6 ناشر  مایل بودند کتابهای دکتر استس را چاپ کنند. او بیش از 2500 صفحه را بازنویسی و ویرایش کرد تا کتابش آماده چاپ شود. اولین کتاب خانم استس  کتاب "زنانی که با گرگ ها می دوند" است. در بخش معرفی آثار به این کتاب  می پردازیم.
 
قلم پینکولا استس روان و ساده است و مخاطبش  قشر معمولی جامعه است. او به صورت اول شخص می نویسد و به دنبال معانی پنهان در داستانها است.زمانیکه خواننده کتابهای او را می خواند فعالانه درگیر متن می شود. او حتی به داستانها بدون عینک مذهب نگاه می کند زیرا با این تغییر عینک، معانی داستانها بخصوص برای زنان متفاوت می شود. استس تمام تعابیری را که از فهمیدن معانی پنهان  قصه جلوگیری می کرد کنار گذاشت.
دکتر استس در بلاگ خبری The Moderate Voice مدیر ویراستاری و نویسنده است و همچنین به عنوان نویسنده در سایت خبری ملی گزارشگران کاتولیک فعالیت دارد. او از این طریق در مورد سیاست ،معنویت و فرهنگ و التیام در شرایط دشوار، نظراتش را بیان می کند.
 
بسیاری از فعالیت های او در زمینه خلاقیت، عصبانیت، مراقبت از خود، آسیبهای کودکی، رابطه مادر و دختر و احساس امنیت در یک دنیای پر چالش است. خانم استس از قدرت استعاره و هنر قصه گویی استفاده می کند تا درهای ناشناخته ای  از جنس ادراک و مشاهده به روی شنونده بگشاید تا بتوانیم خودمان را بهتر ببینیم و بشناسیم.
 
در کتب دکتر استس، رد پای یک شاعر توانمند آشنا به اصول روانشناسی نیز دیده می شود. او از اشعارش در متن کتابهایش، فایلهای صوتی و اجراهایش استفاده می کند.
 

جوایز:

 
جایزه  Governor به علت فعالیتهای هنری در زمینه قصه گویی
جایزه Gradiva که برای کارهایی که در ارتقای تحلیل روان و روان درمانی نقش دارند اهدا می شود.
نشان افتخار رئیس جمهور برای عدالت اجتماعی از دانشگاه Union
جایزه Keeper of the Lore
جایزه افتخاری کتاب سال
جایزه انجمن کتاب فروشان امریکا
جایزه انجمن نویسندگان کلرادو
جایزه Las Primeras از بنیاد نویسندگان مکزیکی آمریکایی – این جایزه به اولین افرادی که نژاد لاتین دارند و در یک زمینه تاثیرگذار هستند اهدا می شود.
در سال 2006 به عنوان فردی تاثیر گذار  دراجتماع وارد سایت افراد معروف کلرادو شد.
 
 
 
                                                                                                         
 

معرفی آثار پینکولا استس

 
دراین بخش کتابهای چاپی و کتابهای صوتی و انمیشن کوتاه کلاریسا پینکولا استس معرفی می شود.
همچنین آثاری که به زودی منتشر خواهند شد در انتها آمده است.
 
                                                                                                                       
 

کتاب چاپی و صوتی: زنانی که با گرگ ها می دوند (1992) 

 
این کتاب اولین و پرفروش ترین کتاب دکتر استس است که در سال 1992 چاپ شده است. این کتاب محبوب به مدت 145 هفته در یک بازه سه ساله در لیست پرفروش ترین کتابهای نیویورک بود که یک رکورد محسوب می شود. این کتاب به 34 زبان دنیا از جمله زبان فارسی ترجمه شده است. داستان های این کتاب برگرفته از تمام داستانهای است که دکتر استس در طول زندگی خود شنیده بود اما او این بار داستانها را از دید یک زن بازخوانی کرد. این کتاب کم کم به گروههای کتابخوانی وارد شد و سپس به فضای آکادمیک راه پیدا کرد.
 
در سال 2017 به دنبال معرفی شدن این کتاب در گروه کتابخوانی اما واتسون با نام "قفسه مشترک ما"، مجددا توجه میلیونها نفر از نسل فعلی به این کتاب معطوف شد.در این کتاب در مورد اسطوره ها و داستانهای ارکتایپ زن وحشی نوشته شده است. پینکولا استس معتقد است درون هر زن، یک زن وحشی و طبیعی حضور دارد که قدرتمند است و شور و خلاقیت دارد. بارور و زندگی بخش است. می داند چه زمانی رها کند و چه زمانی بماند. اما در جامعه امروزی زن وحشی طرد و فراموش شده است و ما نیازمند احیای دوباره ی این آرکتایپ هستیم.
 
یکی از نقدهای معروف نسبت به این کتاب توسط بار تولکن فولکلوریست نسبت به داستان ریش آبی انجام شده است. بار تولکن اشاره به روایتهای مختلف این داستان کرده و در نهایت معتقد است از بین روایتها، داستانی انتخاب شده است که بتواند تئوریهای روانشناسی مد نظر نویسنده را حمایت کند. همچنین گروهی از فمینیستها این کتاب را همراستا با اهداف و خواسته هایشان نمی بینند.
 

                                                                                               

کتاب چاپی و صوتی : باغبان وفادار (1996)

 
دراین کتاب خانم استس به بیان اهمیت ایمان به طبیعت می پردازد. طبیعتی نابود می شود و بدون کاشتن بذری رها می شود و سپس ...این کتاب حاوی داستانهایی است که نویسنده از عموی مجارستانی خود که از بازماندگان اسرای جنگ جهان دوم بود شنیده بود و در مورد از دست دادن و بقا و جانی دوباره گرفتن در شرایط دشوار است و  درباره اهمیت کاشتن بذر کارها و توجه و تمرکز بر آنچه می توانیم انجام دهیم صحبت می کند و اینکه ایمان نیرویی است که هرگز نمی‌میرد.
 
 

 

کتاب چاپی و صوتی : هدیه ی قصه (1993)

 
هدیه ای است که نیاز به کادو کردن ندارد و قدرت تغییر دادن زندگی ما را دارد.
این کتاب حاوی داستانهای کوتاهی است که مکمل هم هستند و سلسله وار در پاسخ به سوال چه چیزی کافی است می آیند و به بیان اهمیت قصه ها و پیروزی عشق بر فقدان می پردازد.
این کتاب تلخی و شیرینی ، روشنایی و تاریکی و درماندگی و امید را ترکیب می کند و هدیه ای می سازد که ما را آگاه تر و قوی تر می کند.
 

کتاب صوتی : مادر شب (2010)

 
پینکولا استس در این کتاب به ما یادآور می شود که روح انسان بیشتر از هر موجود دیگری در این کره خاکی رو به انقراض است. در این کتاب صحبت از نگاه کردن به هدایایی می شود که به دنبال ترس، بی توجهی و انکار در ناخودآگاه رها شده است. مادر شب دوستی وحشی است که در یافتن الماس در دل تاریکی روان مارا همراهی می کند.
 

                                                                                                     

کتاب چاپی و صوتی : رها ساختن زن قوی (2011)

این کتاب ما را به اتصال دوباره با مادر مقدس عاشق و قدرتمند درون دعوت می کند.
رفتار این مادر دوستانه است اما رام نمی شود. این مادر در سختیها و دلشکستگیها به یاری ما می آید و همیشه آماده است که شعله خلاق روح ما را روشن کند.
این انرژی زنانه در جامعه امروزی محو شده است  و پینکولا استس باور دارد نیاز است دوباره در قلبمان را به روی این انرژی مادرانه باز کنیم. این کتاب حاوی شعر، تصاویر، داستانهای خانوادگی و قصه های کشورهای مختلف است.
 

انیمیشن کوتاه: مژه های گرگ (2016)


نویسنده داستان این انیمیشن کوتاه 6 دقیقه ای دکتر استس است. 
این انیمیشن در مورد بزرگ شدن و نقش  اتفاقات کودکی در تعارضات درونی بزرگسالی است. میل بازگشت به روزهای خوش و آفتابی کودکی که دغدغه ای وجود نداشت ، در این انیمیشن دیده می شود.
کارگردان این اثر Elizaveta Starikova است.
 
 
                                                                                                               


کتاب صوتی پیرزن خطرناک (2010)


این کتاب در مورد طرح کهن الگویی  زن خردمند است. در این کتاب جنبه های فرهنگی افزایش سن در زنان مطرح می شود و درباره قدرت خرد و واقع بینی سنین بالا صحبت می شود. نکته جذاب این کتاب مانند سایر کتابهای پینکولا استس این است که مطالب در قالب قصه عنوان شده اند. این کتاب صوتی ابتدا در پنج قسمت   با نام های متفاوت به فروش رفت. قسمتهای مختلف این اثر :
سال 2012 :  How To Be An Elder 
سال 2011 : The Joyous Body و The Late Bloomer 
سال 2010 : Seeing in the Dark  و The Power of the Crone
 

کتاب صوتی راهنمای تحلیل رویا برای مبتدیان (2003)

 
در این کتاب خانم استس با بیانی ساده درباره تحلیل رویا صحبت می کند.
 بخش اول این کتاب صوتی درباره اینکه رویا چه هستند است. سپس توضیحاتی درباره راههایی ساده برای تحلیل رویا بیان می شود و در نهایت راههایی درباره به یادآوردن خوابها و مهارتهایی برای تحلیل روان بیان می شود.
 

کتاب صوتی  In the house of the Riddle Mother  (2005)

 
این کتاب درباره طرح های کهن الگویی خوابهای زنان است. 
هر شب بین 5 الی 7 رویا می بینیم که هر کدام از آنها می تواند در بردانده علایق و تعارضات درونی ما باشد. در این کتاب بر اساس بیش از 20 سال تجربه کار با نمادها، نمادهای رویای زن بررسی می شود.
 
 

کتاب صوتی قصه های شب ( 2002)


پینکولا استس با قصه بزرگ شد و بنابرین درباره تاثیر رهایی بخش قصه قبل از خواب و تجربه خواب بهتر حرفهای زیادی برای گفتن دارد. 
در این کتاب به عنوان یک حافظ قصه به بیان قصه های قبل از خواب و توضیح دادن اثرات مثبت آن و بیان برخی از نمادها در قصه های عنوان شده می پردازد.
 

کتاب صوتی چگونه عاشق یک زن باشیم (1996)

 
از نظر پینکولا استس، عاشق یک زن شدن و مورد عشق او قرار گرفتن مانند آب حیات برای روح است. یک رابطه عاشقانه، بستری عالی برای رشد افراد است اما ابتدا باید این سوخت تحول آفرین را بشناسیم. دکتر استس در این کتاب صوتی از این معجزه صحبت  می کند.
 
 

کتاب صوتی آتش خلاق (1993)


دکتر استس در این کتاب درباره مارپیچ تاریک روان صحبت می کند که تیله های درونش منشا تمام کارهای خلاقانه هستند. در این کتاب درباره جنبه های پنهان خلاقیت و آنچه که مانع آن می شود صحبت می کند.
این کتاب مناسب تمام افرادی است که در زندگی خود نیاز به خلاقیت دارند.
 
 

کتاب صوتی کفش های قرمز (2005)


این کتاب درباره گوش دادن به خواسته های ناگهانی درون و رویاروی با عواقب آن است. هر کدام از ما می توانیم دو مدل کفش بپوشیم: کفشی خود ساخته با عنصر عشق و مراقبت از روح و دیگری کفشی قرمز که به خواسته های آنی پاسخ می دهد و باعث احساس پوچی و گسستگی می شود.
در این کتاب توصیه می شود که کفش زندگیمان را با دستان خودمان بسازیم.
 

کتاب صوتی کت درخشان (1993)


در این کتاب راههایی برای تسهیل روند مرگ بیان می شود. در واقع این کتاب حاوی داستانهایی است که در بستر مرگ افراد و همچنین برای بازماندگان افراد فوت شده بیان می شد. 
این کتاب مانند یک داروی ارزشمند برای بیماران لاعلاج در جهت غلبه بر ترس از مرگ است. در این کتاب مرگ پایان نیست بلکه شروعی دوباره است.
 
 

کتاب صوتی تئاتر تخیلات (1999)


این کتاب با استفاده از قدرت اسطوره، قصه و شعر به پرورش و التیام می پردازد. پینکولا استس می گوید: قصه ها دری در دیواری خالی ایجاد می کنند. در باز می شود و ما وارد دنیایی جدید از یادگیری می شویم و سپس به دنیای واقعی برمی گردیم و دیگر فرد قبلی نیستیم.
از جمله قصه هایی که در این کتاب بیان می شود، جوجه اردک زشت است.
 
 

گرم کردن کودک سنگی (1997)


رها شدگی می تواند تاثیر زیادی بر دوران بزرگسالی بگذارد.
در این کتاب در کنار بیان  قصه  های مرتبط، در مورد نحوه شکل گیری رها شدگی و تاثیر آن در بزرگسالی و قدرتهای نهفته اش صحبت می شود.
 

کتاب صوتی پسری که با یک عقاب ازدواج کرد (1994)


این کتاب درباره دنیای درونی مردان است. در جامعه امروزی مردان از غریزه خود فاصله گرفته اند.
پینکولا استس در این کتاب از اسطوره های ملل مختلف استفاده می کند تا به بیان این جنبه از مردان و آسیبهای خداحافظی با آن بپردازد.
 
 

آثاری که هنوز منتشر نشده اند:


کتاب فرشته نورانی ((La Pasionaria, The Bright Angel : مجموعه ای از اشعار خانم استس
کتاب شفا دادن دو جهان ( La curandera: Healing in Two Worlds ) 
کتاب صوتی راه رفتن بین دو جهان ( WALKING in Two Worlds ) : درباره تبعیض نژادی و جنسی و ...
 
دوره های پینکولا استس در سال 2022:
در سایت https://www.mavenproductions.com/ دوره های خانم پینکولا استس و شرایط ثبت نام برای سال 2022 بیان شده است. 
 
 
 
 
 
منابع:
1. My voice will go with you, Milton Erickson, MD.
2. Do Not Lose Heart, We Were Made for These Times
3. Women who run with wolves, Clarissa Pinkola Estés, Phd.
4. https://www.youtube.com/watch?v=Pie2TZfO4lk
5. https://www.youtube.com/watch?v=6gMPddXWyC8
6. Interview on Untie the Strong Woman: Blessed Mother’s Immaculate Love for the Wild Soul
https://www.resources.soundstrue.com/podcast/clarissa-pinkola-estes-untie-the-strong-woman-2/
7. https://pennyspoetry.fandom.com/wiki/Clarissa_Pinkola_Est%C3%A9s
8. https://www.mavenproductions.com/about-dr-clarissa-estes
9. https://en.wikipedia.org/wiki/Women_Who_Run_with_the_Wolves
10. https://www.mavenproductions.com/dr-estes-publications/untie-the-strong-woman
11. https://www.mavenproductions.com/dr-estes-publications/faithful-gardener
12. https://books.google.pl/books/about/The_Gift_of_Story.html?id=ZdnEOwAACAAJ&source=kp_book_description&redir_esc=y
13. https://www.goodreads.com/book/show/31212.The_Gift_of_Story
14. https://www.goodreads.com/book/show/11192576-untie-the-strong-woman
15. https://www.forewordreviews.com/reviews/untie-the-strong-woman/
16. https://www.soundstrue.com/products/the-gift-of-story
17. https://www.spiritualityandpractice.com/book-reviews/view/8131/the-faithful-gardener
18. https://www.youtube.com/watch?v=O2ik2z8vqVM
19. https://biography.jrank.org/pages/3853/Est-s-Clarissa-Pinkola-1943-Writer-Psychologist-Career-in-Storytelling-Emerged.html
20. https://www.cogreatwomen.org/project/clarissa-pinkola-estes/
21. https://www.encyclopedia.com/education/news-wires-white-papers-and-books/estes-clarissa-pinkola-1943-writer-psychologist
22. https://www.clarissapinkolaestes.com/bio.htm
23. https://www.bol.com/nl/nl/p/mother-night/1001004009692475/
24. https://www.goodreads.com/book/show/734740.The_Dangerous_Old_Woman
25. https://www.mavenproductions.com/dr-estes-publications/dream-interpretation-guide
26. https://www.mavenproductions.com/dr-estes-publications/house-riddle-mother
27. https://www.mavenproductions.com/dr-estes-publications/bedtime-stories
28. https://www.mavenproductions.com/dr-estes-publications/how-to-love-a-woman
29. https://www.mavenproductions.com/dr-estes-publications/creative-fire
30. https://www.mavenproductions.com/dr-estes-publications/red-shoes
31. https://www.mavenproductions.com/dr-estes-publications/radiant-coat
32. https://www.mavenproductions.com/dr-estes-publications/theatre-of-imagination1
33. https://www.mavenproductions.com/dr-estes-publications/warming-stone-child
34. https://www.goodreads.com/book/show/451857.The_Boy_Who_Married_an_Eagle
35. https://moonmagazine.org/clarissa-pinkola-estes-do-not-lose-heart-we-were-made-for-these-times-2016-12-31

نظرات 
    برای ثبت نظر باید عضو باشید. اینجا ثبت نام کنید یا اگر عضو هستید وارد سامانه شوید.